Коррупциягә каршы хокукый агарту
Киң таралган иҗтимагый куркыныч коррупция күренеше-хезмәт ялганы аерым игътибарга лаек.
Вазыйфаи зат, шулай ук вазыйфаи зат булмаган дәүләт хезмәткәре яки җирле үзидарә органы хезмәткәре тарафыннан рәсми документларга алдан ук ялган белешмәләр кертү, шулай ук күрсәтелгән документларга, әгәр бу гамәлләр табыш алу яки башка шәхси кызыксынудан кылынса, аларның чын эчтәлеген боза торган төзәтмәләр кертү хезмәт ялганы булып тора (ст. 292 УК РФ).
Мәкаләдә кулланыла торган категорияләрнең эчтәлеге түбәндәгедән гыйбарәт. РФ Җинаять кодексының 292 маддәсе нормасында әйтелгән рәсми документ булып хокук бирү яки мәхрүм итү, йөкләү яки бурычлардан азат итү, хокук һәм бурычлар күләмен үзгәртү рәвешендә юридик нәтиҗәләргә китерә торган фактларны раслаучы документ тора. Бу - вакытлыча эшкә яраксызлык кәгазьләре, медицина кенәгәләре, имтихан ведомостлары, зачет кенәгәләре, хезмәт хакы турында белешмәләр, сатып алуларны гамәлгә ашыру комиссияләренең беркетмәләре, автомобильне теркәү турында таныклыклар һ. б.
Белә торып ялган мәгълүматлар, төзәтмәләр кертү астында инде булган рәсми документларда да, яңа документ әзерләү юлы белән дә, шул исәптән тиешле документ бланкын кулланып та, чынбарлыкка туры килми торган фактларның чагылышы таныла.
Җәза: хезмәттәге ялган өчен иң йомшак җәза — штраф, ә иң кырысы-дүрт елга кадәр иректән мәхрүм итү, билгеле бер вазыйфаларны биләү яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан өч елга кадәр яки аннан башка мәхрүм итү.
РИШВӘТ ПРОВОКАЦИЯСЕ, КОММЕРЦИЯЛЕ САТЫП АЛУ,
ЯКИ ТОВАРЛАР, ЭШЛӘР САТЫП АЛУ ӨЛКӘСЕНДӘ РИШВӘТ АЛУ,
ДӘҮЛӘТ ХЕЗМӘТЛӘРЕН ТӘЭМИН ИТҮ ӨЧЕН ЯИСӘ МУНИЦИПАЛЬ ИХТЫЯҖЛАР
Зыян күрүчегә отышлы провокаторга этәрә, мәҗбүр итә яки ярдәм итә торган вәзгыятьне махсус булдыру мәсьәләсе аерым игътибарга лаек, ә нәкъ менә ришвәт алу яки коммерцияле ришвәт алу провоцировать ителә.
РФ УК 304 маддәсе нигезендә дәүләт яки муниципаль ихтыяҗларны тәэмин итү өчен товарлар, эшләр, хезмәтләр сатып алу өлкәсендә коммерциячел ришвәт алуны яки ришвәт алуны провокацияләү дип вазыйфаи затка, яисә коммерциячел яки башка оешмаларда идарә итү функцияләрен башкаручы затка аның ризалыгыннан башка акча, кыйммәтле кәгазьләр, башка мөлкәт яки аңа мөлкәти характердагы хезмәтләр күрсәтүне тапшыру омтылышы таныла.җинаять кылу яки шантаж дәлилләрен ясалма рәвештә тудыру.
Җәза: ришвәт яки коммерцияле ришвәт провокациясе өчен иң йомшак җәза — штраф, ә Иң кырысы-билгеле бер вазыйфаларны биләү яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан өч елга кадәр яки аннан башка мәхрүм итеп, биш елга кадәр иректән мәхрүм итү.
Шуны белү мөһим, ришвәт яки коммерцияле сатып алу провокациясе вазыйфаи заттан яки идарә итү функцияләрен башкаручы заттан башка башкарыла, күрсәтелгән затлар ришвәт алган өчен яки җинаять вакыйгасы булмаганда коммерцияле сатып алган өчен җинаять җаваплылыгына тартылмый.
Әдәбият исемлеге:
Россия Федерациясе Җинаять кодексы.
Коррупция нәрсә ул һәм аның белән ничек көрәшергә. «Халыкны хокукый агарту»сериясеннән. Федераль бюджет учреждениесе-хокукый мәгълүматның фәнни үзәге. Мәскәү, 2015 ел.